Co to jest Maneki Neko?

Maneki Neko jest figurką kota. Jednak nie jest to jakaś bliżej nieokreślona figurka, ale przedstawiająca siedzącego kota z króciutkim ogonkiem (kot Powitalny) i podniesioną do góry jedną łapką. Tylko takie figurki nazywane są Maneki Neko.
Figurki takie najczęściej spotkać można w mieszkaniach, sklepach czy biurach. Same w sobie nie są uosobieniem szczęścia czy bogactwa, ale mają być "dobrym czarodziejem", który, być może, to sprawi.
Zabobon Maneki Neko. Japońscy kupcy są bardzo zabobonni, więc zawsze mają w sklepie figurkę ustawioną w witrynie lub na półce, mając nadzieję na bogatego klienta lub dobry interes.
Japonia posiada w swojej tradycji "Siedem bóstw pomyślności" (Ebisu, Daikoku, Fuku Suke, Dharma, Otafuku, Tanuki i Even), a mimo to Maneki Neko jest bardziej lubiany. Dzieje się tak dlatego, że większość bóstw ma wygląd "demoniczny" i tylko kot Maneki Neko, ze swoim okrągławym pyszczkiem oraz przemiłym charakterem jest ulubieńcem zarówno dorosłych jak i dzieci.
Figurki Maneki Neko są różne. Najczęściej można spotkać porcelanowe, lub gliniane figurki o tradycyjnym wyglądzie, ale zdarzają się także i specjalne, produkowane przez różnych artystów, np. z opaską na głowie i małymi skrzydełkami z tyłu (Aleluja!). Także i materiał, z którego są one wykonywane jest różnorodny, od drewna i plastiku do metalu i porcelany. Są to skutki "nowoczesności" i zaspakajania potrzeb turystów z całego świata.
Oryginalne Maneki Neko. Uniesiona łapka w figurce Maneki Neko przypomina powitanie, jednak w rzeczywistości jest to figurka kota myjącego pyszczek. Japońskie legendy twierdzą, że koty myją się przed nadciągającym deszczem. Podobno koty potrafią wyczuć zmiany w pogodzie i zbliżający się deszcz i wówczas robią się niespokojne. Legenda ta sprawiła, że na całym swiecie mówi się, że "kiedy kot się myje, będzie padało".
Przypuszcza się, że legenda ta powstała ok. IX wieku w Chinach i później została zapomniana, ale przeniknęła do Japonii, gdzie stała się częścią tradycyjnego folkloru.
Przeczuwanie przez koty zbliżających się zmian w pogodzie i związane z tym zdenerwowanie, japońska tradycja "przeniosła" na zbliżanie się gości, co także (podobno) powoduje, że koty myją pyszczki. Powstało też nowe powiedzenie, że "kiedy kot się myje, zbliżają się goście". W ten sposób gest mycia kociego pyszczka powiązano z gestem witania gości.
Łapka Maneki Neko. Spotyka się dwie odmiany Maneki Neko - z uniesioną łapką prawą lub lewą. Legenda rozdzieliła to jednoznacznie. Uniesiona lewa łapka wita zbliżających się gości, prawa "zaprasza" pieniądze lub szczęśliwy los (fortunę). Badania kolekcji starych figurek Maneki Neko dowiodły, że około 60% z nich ma podniesioną lewą łapkę (czyli tę od witania). Czym figurki były starsze, procentowy udział "leworęcznych" zwiększał się. Pogoń za pieniądzem sprawiła, że teraz więcej sprzedaje się figurek z podniesioną łapką prawą. Nic więc dziwnego, że i producenci figurek nastawili się głównie na tę odmianę. Okazało się także, że i wysokość, na jaką uniesiona jest prawa łapka, ma wielkie znaczenie. Potencjalni nabywcy figurek szukają tych uniesionych wyżej... UWAGA, pewien japoński historyk, pan Saijou-Inari, twierdzi, że to prawa łapka jest od witania, ale trudno mu przyznać rację, gdyż w swoim osądzie jest osamotniony.
Gest powitania (zapraszania). Japończycy w geście powitania unoszą dłoń zaciskając piąstkę i pokazują witanemu środek dłoni i wierzchnią stronę palców. Kultura amerykańska wykształciła inny gest powitania, gdzie podnosi się otwartą dłoń i "zaciskając piąstkę" ukazuje jej zewnętrzną stronę (gest "chodź do mnie"). Na potrzeby turystów amerykańskich produkuje się specjalne Maneki Neko z tak otwartą łapką. Figurki takie, w Japonii, nazywane są Dollar Cat.
Kolory Maneki Neko. Figurki występują w wielu odmianach kolorystycznych. Najpopularniejsze są trójkolorowe, które wróżą szczęście całemu światu. Najcenniejsze z figurek trójbarwnych przedstawiają jednak kocurka. Genetycy i hodowcy dowiedli, że taka kombinacja kolorów u kocura jest możliwa, ale zdarza się to niezmiernie rzadko.
Białe Maneki Neko są drugą najpopularniejszą odmianą barwną figurek. Ten kolor występuje u najstarszych figurek i będąc najłatwiejszy w produkcji (ręcznym malowaniu) najczęściej jest spotykany.
Czarne Maneki Neko związane są ze starą tradycją przypisującą im właściwości odstraszające złe demony i diabły. Najbardziej zainteresowane są nimi panie, gdyż strzegą także przed staropanieństwem.
Inne kolory: czerwone przywołują duchy, złote sprzyjają fortunom, różowe atrakcyjnej miłości.
Ubranie Maneki Neko. Najczęściej spotyka się figurki przystrojone czerwoną chustą na szyi z zawieszonym na niej dzwoneczkiem. Jest to pamiątka po japońskiej epoce Edo (1603 - 1868). Koty były wówczas drodocennymi pupilami na dworach i bogate właścicielki bardzo dbały o swoich kocich ulubieńców. Ulubione kocięta przystrajły czerwonymi chustami (opaskami), które wykonywał mistrz Hi-shuku-men (okres największego rozkwitu epoki) i zawieszały dzwoneczek na szyi, by łatwiej było ulubieńca odnaleźć. Czasami figurki mają na szyi czerwoną obrożę, co było zwyczajową ozdobą dla kocich pupilków w tej epoce.
Moja kolekcja Maneki Neko, dzięki wspaniałym przyjaciołom, powoli rośnie. Aktualnie posiadam 10 figurek w różnych kolorach i o wymiarach od 6 do 55 centymetrów. Większość z nich to koreańskie kopie, ale posiadam także oryginalne japońskie, w tym jedną wykonaną ręcznie przez japońskiego narodowego twórcę pana Atsushi Fuse. Posiadam także trzy breloczki przedstawiające Maneki-Neko i wykonane z metalu, skóry i plastiku. Mam także wiele różnych bibelotów z motywami Maneki-Neko - papierowy wachlarz, rysunki na drewnie, tekturze, tkaninie - prezeny od wspomnianego wcześniej japońskiego artysty Atsushi Fuse. Moje figurki przywiezione zostały z japońskiej dzielnicy Londynu ( Jagódko, bardzo dziękuję), z podobnej dzielnicy ale w Hamburgu (Moniko, serdeczne dzięki), przysłane przez Polaków bezpośrednio z Japonii (pani Aleksandro, dziękuję i czekam na dalsze, pani Dorotko, breloczek jest prześliczny). Część kolekcji zawdzięczam pani Marzence i jej koreańskim znajomym. Wzbogaciłam się także w rewelacyjny, kolorowy album poświęcony historii, znaczeniu i twórcom Maneki-Neko (także od Atsushi Fuse). Zaczynałam od jednego żywego kota i rzeczywiście szczęście mnie nie opuszcza...

KATI
Katarzyna Kuligowska

© 1998-2004, KATI
Ostatnie zmiany wprowadzono: